مقدمه‌ای بر نانو داروها

یکی از حوزه‌های فعال نانو در صنعت داروسازی مربوط به توسعه و تغییر روش‌های نوین دارورسانی است. با توجه به فعالیت بسیاری از محققان در این حوزه در سال‌های اخیر موفقیت‌های بسیاری حاصل شده است.

مشکلات بنیادی دارورسانی با روش‌های قدیمی (فعالی):

۱. هدر رفتن بخش بزرگی از دُز دارو در بافت‌های غیر مرتبط مانند دستگاه گوارش، گردش خون و بافت‌های واسط
۲. جذب دارو در بافت‌های غیر مرتبط فوق موجب بروز بیماری‌ها و عوارض بسیار شدید می‌شود
برای مثال بیماریی‌هایی چون سرطان با دارو‌های بسیاری خطرناک سر و کار دارند. ورود دُز غیر ضروری به بدن بیمار موجب ریزش مو و ایجاد لک‌های پوستی و بسیاری دیگر مشکلات می‌شود. در مورد بیماری‌هایی چون دیابت، تزریق‌های روزانه موجب دردناک شدن بافت و غیر قابل تحمل شدن دوره‌ی درمان می‌شود.

اما به کمک روش‌های نوین دارورسانی به کمک نانو ذرات می‌توان تنها دُز مورد نیاز را وارد بدن کرد و تا رسیدن به مقصد و زمان مناسب آنها را غیر فعال نگهداشت. همان طور که مشاهده می‌کنید این روش به شدت ایمن‌تر و مؤثر تر از روش‌های قدیمی است. پس به کمک نانو دارو‌ها دُز کمتر دارو در بدن بیمار جاری می‌شود و به سایر بافت‌ها آسیب وارد نمی‌شود. از سوی دیگر محل واکنش دارو و زمان آن قابل کنترل است و عوارض آن بسیار کاهش می‌یابد.

بنا به گفته‌ بسیاری از فعالات این حوزه دارو رسانی به کمک کپسول‌ها نانومتری لازمه‌ی رسیدن به هدف نهایی داروسازی می‌باشد و قطعاً بدون این علم رسیدن به این هدف غیر ممکن است.

دسته‌بندی زیر از جمله گروه‌بندی‌های ارائه شده برای تفکیک نانودارو‌ها است:
۱. نانو کپسول‌ها
۲. اسمبلی ماکرومولکول‌ها به عنوان حامل دارو
۳. نانو سوسپانسیون‌ها
۴. نانو ذرات حساس به تابش PDT که برای انتقال داروهای درمان سرطان استفاده می‌شوند
و ...

از جمله ویژگی‌های نانودارو‌ها عبارتند از:
۱. حمل حجم بیشتری از دُز موثر دارو
۲. افزایش خواص سطحی به حجمی که موجب سرعت بخشیدن به سرعت وانکش می‌شود
۳. ابعاد بسیار کوچک که عبور کپسول‌های دارو از بین بافت‌های خونی را ممکن می‌سازد
۴. قابلیت کنترل نقطه تجمع دارو در بدن بیمار
و ...

بنا به گفته بعضی محققین دارورسانی نوین به معنای رساندن دارو در یک زمان معین با دُز کنترل شده به هدف خاص به منظور کاهش عوارض جانبی، درمان سریع و متناسب با شرایط است.

گیاه گاوزبان چیست و چه کاربردی دارد

گاوزبان از جمله گیاهان علفی با خواص منحصر به فرد است.

از نظر مشخصات ظاهری ارتفاع این گیاه بین ۱۵ تا ۷۰ سانتی‌متر و دوره‌ی رشد آن یکسال است.همان طور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنیم، ساقه‌ی منشعب این گیاه پوشیده از تارهای خشن است. از سوی دیگر برگ‌های آن نسبتاً بزرگ و چین خورده و به رنگ سبز تیره هستند. این برگ‌ها به طور متناوب مستقیماً به ساقه‌ متصل هستند و در بخش‌های خالی ساقه، کرک سفید‌ رنگی ساقه‌ را پوشانده است. گل‌های ستاره‌ای شکل آن در انتهای ساقه قرار دارند و رنگ آنها روشن است. میوه‌ی این گیاه فندقی شکل و همیشه به صورت واحد‌های چهارتایی رشد می‌کند. در واقع میوه‌ی گاوزبان از چهار دانه‌ی فندقی شکل تشکیل شده است.

در اصل گیاه گاوزبان بومی قاره‌ی ارویا و از سالیان سال پیش در بخشی از نقاط ایران بطور محدود کاشته می‌شود.

بخش با اهمیت گیاه گاوزبان، گل و برگ آن است. از جمله خواص این گیاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. عصاره‌ی این گیاه به عنوان محرک غده فوق کلیوی مورد استفاده قرار میگیرد؛

۲. جوشانده‌ی آن به عنوان داروی ضد افسردگی و اضطراب و به عبارت دیگر نوعی آرام بخش طبیعی کاربرد دارد؛

۳. عصاره گل گاوزبان به عنوان دارویی موثر و بی‌خطر درمان بیماری وسواس شدید مورد استفاده قرار میگیرد؛

۴. بخور برگ و گل این گیاه به عنوان تمیز کننده ریه از سالیان سال پیش توسط کشاورزان فرانسوی مورد استفاده قرار میگیرد.

مصرف طولانی مدت این گیاه به کبد آسیب وارد می‌کند. در بازار گیاهان دارویی (مخصوصاً در ایران) گل گاوزبان خالص بسیار نایاب است و معمولاً به طور ناخالص یا کاملاً متفاوت با گیاه اصلی عرضه می‌شود.